Brama czy most ?

Budynek bramny w Płoninie jest dosyć tajemniczą budowlą o której dotychczas niewiele napisano. Nieznane jest jego pochodzenie, brak źródeł które wskazują na czas jego budowy. Przyjmuje się że powstał w XIX wieku. Wątpliwości budzi jego przeznaczenie ponieważ każdy kto dojeżdża do pałacu zauważa że stoi on na uboczu w stosunku do dzisiejszego dojazdu do zamku. Wprawdzie przechodzi pod nim droga, ale ten ciąg komunikacyjny nie ma żadnego większego znaczenia w terenie. Dolna część z przejazdem stanowi monolityczną bryłę i jedyne wejście do górnej części prowadzi z tarasu wyżej. Czyżby przeznaczenie tej budowli było zupełnie inne niż nam się dzisiaj wydaje ?

Rzut oka na mapę ewidencyjną i pojawiają się pierwsze pytania:

Wąska działka na której jest położony przypomina działki drogowe, tylko w tym miejscu nie ma dzisiaj drogi. Czyżby był to jej dawny ślad utrwalony w dzisiejszym podziale ewidencyjnym ?

Następnie rzut oka na podstawę budynku:

przejazd pod budynkiem bramnym

sklepienie przejazdu pod budynkiem bramnym

ślepe przejście pod budynkiem bramnym

Jeżeli dokładnie przyjrzymy się budynkowi zauważymy kolejne przęsła, które nie podpierają niczego nad nimi. Dzisiejszy budynek bramny zachował się w dość dobrym stanie i nie widać aby w przeszłości był większy lub uległ częściowo zniszczeniu. Składa się z jednego pomieszczenia, bez otworów okiennych i wskazuje to na magazynowe przeznaczenie tego obiektu. Ślepe okna widoczne na elewacji mają raczej funkcję ozdobną. Między bajki należy włożyć historie o schronisku młodzieżowym umieszczonym w jego murach w okresie międzywojennym ponieważ jest to tylko jedno niewielkie pomieszczenie. Jakie więc było jego przeznaczenie ?

Budynek bramny – przęsła widoczne na pierwszym planie

Czyżby to był most ? Jeżeli tak to z jakiego okresu pochodzi ? W jakim celu go wybudowano ? Czy zamek posiadał fosę nad którą była potrzeba budowy mostu ?

Jeżeli przyjmiemy tą teorię za prawdziwą to musiałby pochodzić sprzed XVIII wieku ponieważ nie znajduje się na osi wejścia do pałacu, które wtedy powstało. Bardziej prawdopodobną datą wydaje się XV wiek ponieważ hipotetyczny most prowadzi na platformę przez zamkiem, na której później wybudowano pałac. Dokładnie w kierunku ostrza wieży, które skierowane było na najbardziej zagrożoną stronę. Realne wydaje się istnienie w tym miejscu suchej fosy ponieważ był to fragment naturalnie najbardziej zagrożony atakiem. Droga mogła powstać w jej miejscu w późniejszym okresie. Chyba, że przyjmiemy, że jest to romantyczna budowla z XIX wieku i wtedy wszelkie dywagacje stracą sens. Na razie nie wiemy nic i żeby stwierdzić czy wykluczyć taką teorię potrzebne są badania, których dotychczas na terenie zamku nie było. Jakby potwierdziły teorię o istnieniu mostu z pewnością była by to sensacja.